Bà Nguyễn Thị Kim Phụng,
Q. Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo
Đào tạo nhân lực trong lĩnh vực Y, Dược là vấn về quan trọng, liên quan đến sức khỏe con người. Do đó, việc xác định các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo nhân lực y tế phải có sự khác biệt cần thiết so với những ngành khác. Vậy, lý do gì Bộ Giáo dục và Đào tạo lại ra quyết định cho Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội đào tạo ngành Y đa khoa và Dược?
Đúng là đào tạo ngành Y, Dược rất quan trọng, đặc biệt hơn so với các ngành khác, nên cuối năm 2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có Công văn số 6975/BGDĐT-GDĐH ngày 03-12-2014 gửi các cơ sở đào tạo về việc tạm ngừng mở một số ngành thuộc khối khoa học sức khỏe để rà soát, quy hoạch lại; trừ những trường hợp đặc biệt hai Bộ sẽ xem xét.
Cách đây hơn hai năm, Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội đã đề nghị được mở hai ngành này, nhưng vào thời điểm đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa thể xem xét. Từ hơn hai năm trước đến nay, trường đã chuẩn bị trang thiết bị để đào tạo hai ngành này với hơn 80 tỉ đồng và tuyển dụng, trả lương để duy trì đội ngũ giảng viên. Trường vẫn tiếp tục đề nghị cả hai Bộ Y tế và Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép đào tạo. Lãnh đạo Bộ đã chỉ định các đơn vị thuộc hai Bộ thẩm định trực tiếp theo quy trình đặc biệt. Kết quả thẩm định của Đoàn thẩm định liên bộ cho thấy trường đã chuẩn bị đầy đủ các điều kiện mở ngành, đáp ứng các yêu cầu chung về mở ngành và các yêu cầu mang tính chuyên ngành của Bộ Y tế. Bộ Y tế đã có công văn đồng ý cho trường mở ngành sau khi hoàn thiện các nội dung theo góp ý của Đoàn thẩm định. Thực tế, trường đã có quyết tâm và đã đầu tư lớn để chuẩn bị mở các ngành này. Vì vậy, lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo ra quyết định cho trường mở ngành để thực hiện đúng chủ trương xã hội hóa giáo dục đào tạo. Trong quá trình đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ phối hợp với Bộ Y tế kiểm tra điều kiện đảm bảo chất lượng.
Hầu hết các trường đào tạo ngành Y, Dược trình độ đại học hiện nay của Việt Nam đều thiếu trang thiết bị giảng dạy, thiếu đội ngũ giảng viên trình độ cao. Liệu cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên hai ngành này của Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội đã đáp ứng được yêu cầu?
Trước khi cho phép đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thành lập Đoàn thẩm định liên ngành của hai Bộ (trong đó có hai thành viên của Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo của Bộ Y tế) theo quy trình riêng để thẩm định các điều kiện mở ngành, trong đó có thẩm định cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên.
Về cơ sở vật chất, trang thiết bị, trường đã chuẩn bị đủ theo điều kiện mở ngành và đủ cho những năm học đầu tiên của khoá học; với các năm cuối, đã có kế hoạch và có hợp đồng nguyên tắc để thực hiện. Vì vậy, Đoàn thẩm định đã kết luận: trường cần “bổ sung thêm đội ngũ và cơ sở vật chất thiết bị thực hành thí nghiệm theo góp ý của các thành viên Đoàn thẩm định để đảm bảo theo lộ trình các năm học và khi tăng quy mô đào tạo”.
Về đội ngũ giảng viên, ngành Y đa khoa của trường có 47 giảng viên đúng chuyên ngành, trong đó có 6 trưởng bộ môn là tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư y học cơ sở ngành, nội, ngoại, sản, nhi, y học dự phòng và y tế công cộng. Về trình độ, có 33 tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư; 14 thạc sĩ và bác sĩ chuyên khoa I, II; đảm nhiệm giảng dạy 80% khối kiến thức ngành và chuyên ngành. Ngành Dược của trường có 31 giảng viên đúng chuyên ngành, trong đó có 7 trưởng bộ môn là tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư có chuyên ngành về bào chế, phân tích kiểm nghiệm thuốc, dược liệu, tổ chức và quản lý dược, dược lý lâm sàng, hóa dược và vật lý hóa. Về trình độ, có 5 tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư; 18 thạc sĩ và dược sĩ chuyên khoa I, II; đảm nhiệm giảng dạy 80% khối kiến thức của chương trình đào tạo. Về minh chứng hồ sơ, tất cả số giảng viên đã đủ hồ sơ chuyên môn, trong đó có một số còn thiếu hợp đồng lao động và cam kết chỉ làm việc duy nhất cho trường; nhà trường giải trình đó là những giảng viên sẽ tham gia giảng dạy các năm học sau của chương trình, nên sẽ hoàn chỉnh hồ sơ trong thời gian tới, sau khi được mở ngành. So với quy định chung về điều kiện mở ngành trình độ đại học (có tối thiểu 1 tiến sĩ và 3 thạc sĩ đúng ngành đăng ký, đảm nhiệm giảng dạy 70% chương trình đào tạo) thì trường đã chuẩn bị đầy đủ, thậm chí hai Bộ còn yêu cầu ở mức cao hơn so với mức được quy định để phù hợp với chủ trương nâng cao điều kiện chất lượng trong mở ngành đối với khối ngành khoa học sức khỏe trong thời gian tới. Nếu trường không chuẩn bị đầy đủ điều kiện, hai Bộ không thể cho mở ngành.
Nếu trường đại học đa ngành khác, như các trường đại học Kinh tế quốc dân, Bách khoa Hà Nội, Lâm nghiệp Việt Nam hay Hòa Bình, Phương Đông,… đã chuẩn bị đầy đủ điều kiện để mở ngành Y, Dược, liệu Bộ Giáo dục và Đào tạo có cho phép?
Đối với các trường đại học công lập, thì khi Nhà nước thành lập, đã xác định chức năng, nhiệm vụ của trường. Nếu trường công mở ngành không phù hợp với chức năng nhiệm vụ và nhu cầu của nguồn nhân lực, thì Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ không xem xét. Đối với các trường ngoài công lập, thì chức năng, nhiệm vụ, định hướng ngành nghề đào tạo do các nhà đầu tư xác định và những nội dung này có thể thay đổi. Nếu ở thời điểm này, các trường đa ngành đăng ký mở ngành Y, Dược, thì ngoài hai nội dung trên, nếu xem xét, Bộ sẽ thực hiện theo Công văn số 6975 nêu trên. Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội đã đăng ký mở ngành từ hơn hai năm trước và đã đầu tư cơ sở vật chất, tuyển dụng giảng viên từ trước khi Bộ ra Công văn 6975, nhưng việc mở ngành cũng đã được thực hiện theo thủ tục và yêu cầu mới tại công văn này để nâng cao chất lượng đào tạo.
Được biết năm trước Bộ Giáo dục và Đào tạo tuyên bố tạm dừng mở một số ngành trong lĩnh vực y tế ở trình độ đại học và cao đẳng tại các trường đa ngành không thuộc khối chuyên ngành Y, Dược và khẳng định “để nâng cao chất lượng đào tạo”. Nay sao lại có sự thay đổi này?
Các ngành đào tạo trong lĩnh vực y tế là ngành đặc thù, cần nâng cao chất lượng đào tạo, nên Công văn số 6975/ BGDĐT-GDĐH của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu rõ: “Thực hiện chủ trương đổi mới căn bản toàn diện giáo dục đại học trong lĩnh vực khoa học sức khỏe nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ thầy thuốc phục vụ sức khỏe nhân dân, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Y tế đã thống nhất tạm dừng việc xem xét mở ngành đào tạo trình độ đại học các ngành Y đa khoa, Răng Hàm Mặt, Y học cổ truyền và trình độ đại học và cao đẳng đối với ngành Dược học tại các trường đa ngành không thuộc khối chuyên ngành Y, Dược. Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Y tế sẽ tiến hành rà soát và đánh giá hệ thống cơ sở đào tạo nhân lực y tế trên toàn quốc về đội ngũ cán bộ giảng dạy và cơ sở vật chất phục vụ cho công tác đào tạo nhân lực y tế. Trong những trường hợp cần thiết, để đáp ứng nhu cầu nhân lực cho một số địa phương, vùng miền, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Y tế xem xét nhu cầu nhân lực thực tế, thẩm định các điều kiện cần thiết để đảm bảo chất lượng đào tạo, đảm bảo có sự thẩm định của cơ quan quản lý chuyên ngành, trước khi Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định cho mở ngành tại các cơ sở đào tạo đại học không chuyên ngành Y, Dược”.
Việc cho Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội mở ngành cũng đã được thực hiện theo tinh thần trên. Tuy nhiên, Quyết định 5758/QĐ-BGDĐT làm theo mẫu có sẵn, nên không thể hiện hết nội dung về việc có sự đồng ý của Bộ Y tế.
Vậy kết quả rà soát quy hoạch mạng lưới các cơ sở đào tạo nhân lực y tế của hai Bộ như thế nào, thưa bà?
Cho đến nay, hai Bộ đã có một số cuộc họp với nhau và gửi công văn trao đổi với các trường đào tạo Y, Dược về chủ trương trên. Việc đánh giá nhu cầu, quy hoạch mạng lưới là vấn đề cần tính toán kỹ với nhiều điều kiện, dự báo,… nên khó có thể làm nhanh. Vì vậy, chúng tôi đang bàn trước việc nâng cao điều kiện mở ngành của một số ngành thuộc khối ngành khoa học sức khỏe. Sắp tới, khi văn bản này được ban hành, thì điều kiện mở ngành Y, Dược sẽ được quy định theo hướng nâng cao chất lượng đào tạo hơn so với các ngành khác.
Hiện nay công tác đào tạo cũng như chất lượng nhân lực ngành Y đang là vấn đề gây nhiều bức xúc, bởi “thừa rất nhiều người có bằng bác sĩ, nhưng rất thiếu bác sĩ thực sự”. Chính vì vậy, nay chưa khắc phục được bất cập, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Y tế lại mở rộng thêm trường đào tạo ngành này. Đây có phải là một giải pháp không, thưa bà?
Như trên đã nói, việc quyết định cho Trường Ðại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội mở ngành là việc tiếp tục giải quyết đề nghị của trường từ hai năm trước. Từ khi đó, trường đã bắt đầu đầu tư cơ sở, trang thiết bị,… theo đúng quy định chung tại Thông tư 08/2011/TT-BGDĐT về điều kiện mở ngành. Thời gian sau đó, Bộ mới có Công văn 6975/ BGDĐT-GDĐH ngày 3-12-2014 về việc tạm dừng mở ngành. Thực tế, khi các nhà đầu tư đã bỏ vốn, thực hiện theo quy định chung thì hai Bộ cũng phải xem xét theo đúng quy định, có yêu cầu cao hơn mức chung hiện hành để phù hợp với chủ trương hiện nay và trong thời gian tới là nâng cao chất lượng đào tạo, đặc biệt là đối với khối ngành Y, Dược. Chúng tôi cho rằng cần đảm bảo quyền chính đáng của các nhà đầu tư thì mới thực hiện được xã hội hóa giáo dục, nhưng kiên quyết không thực hiện xã hội hóa giáo dục bằng việc hạ thấp chất lượng đào tạo.
Xin trân trọng cám ơn bà!